Ablacija (odlubljenje) retine predstavlja hitno stanje u kome se jedan sloj tkiva u dubini oka (retina – očno dno) odvaja od njegove normalne pozicije. To je proces u kome dolazi do odvajanja mrežnjače – retine od sloja krvnih sudova koji su zaduženi za njenu ishranu. Starenje ili bolesti retine mogu dovesti do njenog istanjenja. Ablacija retine najčešće nastaje kao rezultat povlačenja staklastog tela koje za sobom povlači i retinu dovoljno snažno da uzrokuje pojavu pukotine. Ukoliko se na retini pojave pukotine (rupture) tečnost koja se nalazi unutar staklastog tela nalazi put kroz pukotinu, prodire ispod retine, nakuplja se i odvaja retinu od podloge. Delovi retine koji su odvojeni ostaju neishranjeni i prestaju da funkcionišu što dovodi do gubitka vida. Što je duže retina odvojena od sloja krvnih sudova veći je rizik za trajni gubitak vida u obolelom oku. Nelečena ablacija retine može dovesti do potpunog gubitka vida. Znaci upozorenja za mogući nastanak ablacije predstavljaju iznenadnu pojavu mutnina (floaters) pred okom koji se pokreću prilikom pokreta oka, pojavu bliceva – munja (flashes) i gubitak vida. Ukoliko se ovi simptomi pojave neophodno je odmah kontaktirati očnog lekara kako bi se sprečio trajni gubitak vida.

Ablacija retine može nastati kao rezultat:

1. starenja staklastog tela koje se nalazi unutar oka;
2. povrede;
3. uznapredovale dijabetesne retinopatije;
4. operacije katarakte;
5. laserskog skidanja dioptrije;
6. nasleđa – pojave ablacije u porodici;
7. tumora oka …

Povećan rizik od nastanka ablacije retine imaju pacijenti kod kojih je utvrđeno da boluju od:

• izrazito povišenog krvng pritiska;
• kratkovidosti – miopije;
• drugih očnih oboljenja ili zapaljenje;
• prethodne ablacije retine na drugom oku;
• Homocisteinurije …

Ablacija mrežnjače jednako se pojavljuje kod muškaraca i žena. Učestalost se sa starenjem povećavai obično se javlja u dobi od 40-70 godina.

Ablacija mrežnjače može nastati na tri načina:

• Regmatogena ablacija – nastaje zbog rascepa i/ili rupe u mrežnjači
• Trakciona ablacija – nastaje kao posledica stvaranja ožiljaka koji vuku mrežnjaču, najčešće kod pacijenata obolelih od šećerne bolesti;
• Eksudativna ablacija – nastaje kao posledica nakupljanja tečnosti usled zapaljenja, povrede ili bolesti krvnih sudova.

Simptomi

Ablacija retine je bezbolna. Znaci upozorenja gotovo uvek prethode pojavi ablacije. Glavni simptomi početka ablacije retine su:

• Svetlucave tačkice i prašinasta zamućenja ispred oka;
• Pojava mutnina i dima koji se pokreće u vidnom polju;
• Mogu se pojaviti manji, ili veći konci ili mušice koje lebde u vidnom polju;
• Pojavu “bliceva” ili “munja” u jednom ili oba oka;
• Kod mnogih pacijenata kao prvi simptom javlja se nagli i ubrzani gubitak vida i pojava “zavese” pred okom – senka koja prekriva vidno polje;
• Pacijenti se često žale da predmete vide iskrivljeno i talasasto.

Ukoliko primetite neke od ovih znakova nephodno je da se odmah javite oftalmologu, a pogotovo ukoliko pripadate seldećoj grupi pacijenata:

• Starijih od 50 godina;
• Neko u familiji imao ablaciju retine;
• Kratkovidih osoba;

Ablacija retina predstavlja hitno stanje u oftalmologiji koje može dovesti do trajnog gubitka vida.

Postavlja se na osnovu pregleda primenom oftalmoskopa ili specijalnih lupa koje omogućavaju da se uoče rupture ili pukotine na retini. Ukoliko očno dno nije moguće videti zbog prisustva krvi ili drugih očnih bolesti tada se dijagnoza postavlja primenom ultrazvuka. Pregledom će biti obuhvaćena oba oka i u slučaju kada simptomi postoje samo na jednom oku. Ukoliko se ruptura ili pukotina na očnom dnu ne potvrdi najčešće ćete biti pozvani na kontrolni pregled unutar nekoliko nedelja da bi se potvrdilo da li je došlo do nastanka takozvane “odložene” rupture. Izuzetno je važno, da ukoliko primetite nove simptome u smislu intenzivnih bliceva ili izraženih mutina u vidnom polju, da se ponovo odmah javite svom oftalmologu.

Operativno lečenje se gotovo uvek koristi u terapiji rupture, pukotine ili ablacije retine. Za lečenje ablacije mrežnjače postoje nekoliko metoda a zavise od tipa ablacije, nivoa oštećenja i zdravstvenog stanja samog pacijenta. Treba se posavetovati sa lekarom o mogućim prednostima i manama različitih terapijskih opcija. Na taj način se zajedno određuje koja terapijska procedura najbolje odgovara vašem oku. Najčešće se primenjuju: Fotokoagulacija – metoda lečenja koja se primenjuje kod manjih lokalizovanih ablacija. Lečenje se vrši laserom koji “vari” delove oko oštećenog mesta na mrežnjači i tako stvara ožiljke koji ne dozvoljavaju dalje odvajanje mrežnjače. Kriopeksija – metoda lečenja ledenom sondom gde takođe dolazi do stvaranja ožiljaka koji održava mrežnjaču na mestu. Retinopeksija – metoda koja se izvodi pomoću mehura gasa koji se ubacuju u oko i pritiska retinu, a uz primenu ledene sonde ili lasera se rupa odnosno pukotna zatvara. Vitrektomija – ova metoda se koristi kod težih odlubljenja mrežnjače. Metoda se obavlja u bolnici uz primenu lokalne anestezije. Hirurg prvo otklanja staklasto telo, uklanja ožiljke, upija tečnost ispod retinei nakon toga vraća očno dno na svoje prvobitno mesto.

Poboljšanje vidne oštrine zavisi od brojnih faktora (dužine trajanja, odvojenosti žute mrlje, pojave ožiljaka….) i zahteva duži vremenski period oporavka. U većini slučajeva operacija ablacije se uspešno leči sa jednom operacijom, a kod određenog broja pacijenata neophodno je izvršiti i dodatnu operaciju. (vađenje silikonskog ulja, odstranjivanje ožiljaka…) Ukoliko se ablacija mrežnjače na vreme ne leči, može dovesti do potpunog gubitka vida u kratkom vremenskom preriodu.